19-06-2008
Η ηθική της έρευνας, ως γενικότερος προβληματισμός, απασχολεί τα τελευταία χρόνια τόσο τους επιστήμονες όσο και το ευρύ κοινό. Ο τρόπος διενέργειας της σύγχρονης έρευνας, με έντονα τα στοιχεία της «βιομηχανικής» της οργάνωσης σε μεγάλες μονάδες και της στενής σύνδεσής της με την οικονομία, αποδεικνύεται ότι μπορεί να ευνοήσει φαινόμενα αθέμιτης συμπεριφοράς, που καταλήγουν να βλάψουν τους σκοπούς της αναζήτησης της αλήθειας και της επιδίωξης της καινοτομίας. Στις βιολογικές επιστήμες τα φαινόμενα αυτά (επιλεκτική έρευνα, παραποίηση, κλοπή, επιλεκτική δημοσίευση αποτελεσμάτων, παραβίαση αρχών βιοηθικής κ.λπ.) συχνά έχουν άμεσες συνέπειες για ζωτικά αγαθά, όπως το περιβάλλον και η δημόσια υγεία.
Με την παρούσα γνώμη της, η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής αναλύει τα παραπάνω, βασιζόμενη στο ότι, σε μια σύγχρονη κοινωνία, η έρευνα αποτελεί ταυτόχρονα δημόσιο αγαθό και αντικείμενο ατομικού δικαιώματος. Στο πλαίσιο αυτό, η ανεξαρτησία του ερευνητή είναι ανάγκη να διαφυλάσσεται πρώτα από την ίδια την ερευνητική κοινότητα, κατά κύριο λόγο με την τήρηση ιδιαίτερων κανόνων δεοντολογίας, και στη συνέχεια από την Πολιτεία. Η γνώμη αυτή αποκτά ιδιαίτερη επικαιρότητα, καθώς είναι πρόσφατη η θέσπιση νέου θεσμικού πλαισίου για την ερευνητική δραστηριότητα στη χώρα μας.
Υπόδειγμα Κώδικα Δεοντολογίας για την έρευνα στις βιολογικές επιστήμες
Η Επιτροπή στην παραπάνω γνώμη για την ηθική της έρευνας στις βιολογικές επιστήμες προτείνει σε κάθε αυτόνομο οργανισμό που διενεργεί βιολογική έρευνα την εκπόνηση κώδικα δεοντολογίας. Επιπλέον η Επιτροπή δεσμεύθηκε να παρουσιάσει ένα υπόδειγμα αρχών ώστε να διευκολύνει το έργο των ερευνητικών οργανισμών. Σε συνέπεια της παραπάνω δέσμευσης η Επιτροπή κατέληξε σε ένα υπόδειγμα κώδικα δεοντολογίας για την έρευνα στις βιολογικές επιστήμες το οποίο και παρουσιάζεται εδώ. Η Επιτροπή ελπίζει ότι το υπόδειγμα αυτό θα αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για την ερευνητική κοινότητα και έναυσμα για περαιτέρω προβληματισμό και γόνιμο διάλογο.
Πλήρες κείμενο (Υπόδειγμα Κώδικα Δεοντολογίας)
ΟΔΗΓΟΣ για τις Επιτροπές Δεοντολογίας της Βιολογικής Έρευνας (ΕΔΒΕ)
Στην προσπάθειά της να προωθήσει και στη χώρα μας τη δημιουργία Επιτροπών Δεοντολογίας της Βιολογικής Έρευνας - κατά το πρότυπο που ακολουθείται εδώ και αρκετά χρόνια πλέον διεθνώς - η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής επεξεργάσθηκε τον παρακάτω Οδηγό, που αναμένεται να βοηθήσει τους ερευνητικούς οργανισμούς μας (πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα) να αναλάβουν άμεσα σχετική πρωτοβουλία. Πρόκειται, βέβαια, για ένα γενικό πλαίσιο οδηγιών σύστασης και λειτουργίας των ΕΔΒΕ, τη συμπλήρωση του οποίου με ειδικότερους κανόνες θα πρέπει να εξετάσει κάθε ερευνητικός οργανισμός, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητές του.
Πλήρες κείμενο (Οδηγός ΕΔΒΕ)
