Έρευνες που διεξάχθηκαν στις ΗΠΑ αποκάλυψαν ότι σε 31 πολιτείες παραμένει νόμιμη η υποχρεωτική στείρωση γυναικών που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως έγκλειστες σε σωφρονιστικά ιδρύματα, έγχρωμες, ιθαγενείς, ΑΜΕΑ, πάσχουσες από ψυχικές διαταραχές. Είναι ενδεικτικό ότι από τη δεκαετία του 1960 μέχρι και σήμερα η πλειονότητα των θυμάτων ήταν έγχρωμες άπορες γυναίκες, με την επέμβαση αυτή να αποκαλείται με την παρωνυμία “Mississippi Appendectomy”. Άλλοτε μάλιστα η στείρωση επιβαλλόταν εξουσιαστικά από τις ίδιες τις κρατικές αρχές, όπως λ.χ. στην περίπτωση του Εισαγγελέα της Πολιτείας Nashville που πρότεινε στην κατηγορούμενη να προβεί σε αφαίρεση των αναπαραγωγικών οργάνων της, προκειμένου αυτή να αποφύγει τη φυλάκισή της.
Στον αντίποδα, αξιοσημείωτη πρόοδος πάνω στο ίδιο θέμα καταγράφεται στην Ιαπωνία, όπου το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας σε μία απόφαση-σταθμό επιδίκασε αποζημίωση σε 11 θύματα υποχρεωτικής στείρωσης για την αθέμιτη και βάναυση επέμβαση στη σωματική ακεραιότητα και την αναπαραγωγική ελευθερία τους. Υπολογίζεται ότι με βάση δύο ιαπωνικούς νόμους που θεσπίστηκαν το 1948 και καταργήθηκαν το 1996 περίπου 25.000 πολίτες, πολλοί εκ των οποίων έπασχαν από κληρονομικές ασθένειες, υποβλήθηκαν σε επεμβάσεις στείρωσης. Οι ιαπωνικές αρχές αναγνώρισαν ότι περίπου 16.500 από αυτές τις επεμβάσεις πραγματοποιήθηκαν χωρίς συναίνεση, ενώ σύμφωνα με Έκθεση της ιαπωνικής Βουλής ορισμένα θύματα ήταν μόλις 9 χρονών.
Η υποχρεωτική στείρωση θέτει ξανά στο προσκήνιο ηθικά ζητήματα όπως η αναπαραγωγική αυτονομία των γυναικών, η ευγονική, ο κρατικός παρεμβατισμός και η πατερναλιστική νοοτροπία των ιατρών. Η έλλειψη συναίνεσης δε μπορεί να κυμαίνεται από εξαπάτηση μέχρι και πλήρη άγνοια της διαδικασίας στείρωσης.
Mπορείτε να διαβάσετε τη σχετική Γνώμη της ΕΕΒ «Συναίνεση στη σχέση ιατρού ασθενούς» εδώ.
Πηγές: Coercive Sterilization Isn't A Matter of the Past (bioethicstoday.org)
Forced sterilization is legal in 31 states, new report shows (19thnews.org)
Sterilization-Report-Appendix.pdf (nwlc.org)
Japan's top court says forced sterilisation unconstitutional (bbc.com)
Ειρήνη-Δάφνη Στεφάνου
Stagiaire ΕΕΒΤ